روزنامه ابتکار
1397/02/25
«ابتکار» ظرفیت تبادلات تجاری ایران و کشورهای همسایه را بررسی کرد تجارت با همسایگان راهگشای اقتصاد ایران
سمیرا ابراهیمیبا خروج آمریکا از برجام، گزاره‌هایی درخصوص نگرانی از آینده وضعیت اقتصادی خوانده و شنیده میشود. با توجه به این که ما عملا تجارت مستقیم با آمریکا نداشتیم، این حجم از نگرانی عمدتا مربوط به از دست دادن بازارهای بین المللی است که تا کنون میزبان محصولات صادراتی ایران بودند و ممکن است در صورت فشار آمریکا، از تجارت با ایران دست بکشند. این موضوع در خصوص کالاهای مورد نیاز وارداتی نیز وجود دارد و از همه مهمتربحث گشایش روابط بانکی مطرح است که هنوز باز نشده، با این اقدام آمریکا دوباره تحت آماج تهدیدها قرار گرفته‌اند.
اما برخی از اقتصاددانان معتقدند که با افزایش سطح مبادلات منطقه‌ای، می توانیم تاثیرات احتمالی از دست دادن برخی از بازارهای جهانی را پوشش دهیم.
وفاداری ترکیه برای تجارت با ایران
ترکیه از اولین کشورهایی بود که پس از اعلام ترامپ مبنی بر خروج از برجام، وفاداری خود در روابط تجاری با ایران را اعلام کرد. به گفته نهاد زیبکچی، وزیر اقتصاد ترکیه خروج آمریکا از برجام یک فرصت برای ترکیه است. این تصمیم تاثیری بر روابط تجاری آنکارا با تهران نخواهد داشت.
حجم مبادلات تجاری ایران و ترکیه در سال 2012 به بالاترین رقم خود یعنی 21.9 میلیارد دلار رسید. اما در سال 2013 این رقم به شدت کاهش داشت و تحت تاثیر تحریم های آمریکا علیه ایران به 14.5 میلیارد دلار رسید. این کاهش در سال 2014 نیز ادامه داشت و حجم روابط تجاری 13.7 میلیارد دلار شد. دو کشور در تلاش برای تقویت روابط تجاری، یک موافقتنامه تجارت ترجیحی را در ابتدای سال 2015 منعقد کردند و اقدام به کاهش تعرفه واردات صدها قلم کالا کردند. هدف از این موافقتنامه ، رساندن حجم مبادلات تجاری دو کشور به 35 میلیارد دلار در سال بود.
توافق هسته ای که با هدف لغو تحریم‌های ایران بین تهران و قدرت های جهانی به امضا رسید، این امیدواری را تقویت کرد که هیچ مانع عمده‌ای بر سر راه تقویت روابط دو کشور باقی نمانده‌است اما به رغم تحولات مثبت رخ داده، حجم مبادلات دو کشور در سال 2015 به 9.7 میلیارد دلار و در سال 2016 یعنی سال اجرایی شدن برجام به 9.6 میلیارد دلار کاهش یافت.
کاهش مداوم حجم مبادلات تجاری نشانه‌ای روشن از این مسئله بود که حجم روابط ایران و ترکیه نمی‌تواند رو به افزایش بگذارد، مگر آنکه دو کشور مشکلاتشان را در حوزه های محل اختلاف در سیاست‌های منطقه‌ای شان از جمله در بحران سوریه حل و فصل کنند.
با بروز اختلاف میان ترکیه و آمریکا در سوریه و تلاش های مشترک ترکیه، ایران و روسیه برای دستیابی به راه حلی برای بحران سوریه، وضعیت در سال 2017 شروع به تغییر کرد. عامل مهمی که موجب نزدیک تر شدن تهران و آنکارا به یکدیگر شد.
به موازات نزدیکی مواضع سیاسی، حجم مبادلات تجاری دو کشور نیز افزایش یافت و در پایان سال 2017 به 10.7 میلیارد دلار رسید که به معنای افزایش 1.1 میلیارد دلاری نسبت به سال 2016 بود.
رضا کامی، رئیس اتاق بازرگانی ایران و ترکیه در گفتوگو با «ابتکار» گفت: نقطه عطف توسعه اقتصاد ترکیه، جنگ ایران و عراق بود. در آن زمان ترکیه تولیدات خود را به بازارهای هر دو کشور صادر می‌کرد و این موضوع باعث شد که مصرف کنندگان زیادی برای کالاهای ترک پیدا شود. در آن مقطع اقتصاد ترکیه روند رو به رشد خود را آغاز کرد. هم اکنون نیز ترکیه به دلیل نزدیکی سیاسی به ایران، نمیخواهد تبادلات تجاری را هم از دست بدهد. زیرا از دست دادن روابط اقتصادی با ایران، به معنای از دست دادن روابط تجاری است.
عمان، ساحل صادرات ایران
محسن ضرابی، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عمان در گفتوگو با «ابتکار» گفت: عمان کشوری با زیرساخت‌های مناسب از جمله بنادر پیشرفته، تورم زیر 3 درصد و رتبه کسب و کار 48 است. این امکانات در کنار روابط سیاسی روشن تهران و مسقط، باعث آن شده است که این کشور به عنوان یکی از شرکای مهم تجاری ایران به شمار برود.
به گفته ضرابی از سال 94 که خط مستقیم کشتیرانی بین ایران و عمان برقرار شد، تجارت بین کشور رشد فزاینده‌ای داشت. به طوری که امروز حجم تجارت ما به 598 میلیون دلار رسیده و از این میزان 77 میلیون دلار کالا از عمان به ایران وارد میشود که عمدتا ماشین‌های سبک و قطعات یدکی را در بر می‌گیرند. از سوی دیگر کالاهایی نظیر مواد غذایی، فلزات، مواد دارویی و گیاهان دارویی از ایران به ارزش 521 میلیون دلار به این کشور می‌رود.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و عمان در خصوص اصلی‌ترین مزیت اقتصادی عمان که تجار ایرانی می‌توانند از آن استفاده کنند، گفت: هم اکنون عمان با 16 کشور عربی، آفریقایی و آمریکایی قرارداد reexporدارد که این موضوع به منزله آن است که تولیدکنندگان ایرانی با برقراری بخش کوچکی از خطوط تولید خود در این کشور، می‌توانند صادرات به تمام 16 کشور طرف قرارداد با عمان را داشته‌باشند. در شرایطی که با خروج آمریکا از برجام، بیم از دست دادن بخشی از بازار هدف وجود دارد، این امتیاز می‌تواند به عنوان گزینه جایگزین برای کشورمان مطرح شود.
پتانسیل وسیع مشترک المنافع‌ها
روسیه و کشورهای مشترک المنافع در سال‌های اخیر، به دلیل نزدیکی روابط سیاسی، روابط اقتصادی نزدیکی هم با ایران داشتند. هم اکنون مواد غذایی ایران، محصولات پتروشیمی و خدمات فنی و مهندسی از مهمترین کالاهای صادراتی ایران به این کشورها به شمار می‌رود. به گفته فعالان تجاری این حوزه، چنانچه مشکلات روادید با این کشورها مانند روسیه حل شود، می‌توانیم روابط آسان تری را داشته باشیم
و به افزایش مبادلات و همچنین توسعه روابط بانکی از طریق کشورهای مشترک المنافع بیاندیشیم.
عراق بازار مصرف گسترده غذایی ها
عراق ، دیگر کشور همسایه با 600 کیلومتر مرز زمینی است که در سال‌های اخیر، به دلیل نزدیکی سیاسی دولت های دو کشور، به عنوان یکی از بازارهای اصلی هدف کالاهای ایرانی شناخته میشود. مرز پرویز خان، پیران شهر، باشماق از مرزهای اصلی ایران و اقلیم کردستان است و مراودات تجاری غیرنفتی و صادرات ایران از این مرز ها حدود 6 الی 7 میلیارد در سال است. البته در زمان ناآرامی‌های شمال عراف، برای مدتی این مرزها، بسته شدند که با گشایش دوباره آن تجارت رونق گرفت.
فاطمه شعبانی عضو هیات مدیره اتاق بازرگانی ایران و عراق درباره حجم مبادلات ایران و عراق می‌گوید: هم اکنون بیشترین محصولات صادر شده را مواد غذایی تشکیل داده‌‌است. عمده مواد غذایی صادر شده ایران به عراق کالاهایی همچون رب گوجه فرنگی، ماکارانی، آرد، کیک و بیسکوییت هستند.
شعبانی در خصوص مرزهای فعالی که اکنون بیشترین حجم مبادلات از طریق آن انجام می شود، گفت: مرز شیخ صالح، باشماق و شوشمیر فعال هستند و اکنون بیشترین مبادلات تجاری ایران به واسطه این 3 مرز در حال انجام است.
سایر اخبار این روزنامه
ظریف در نامه به دبیرکل سازمان ملل متحد:
آمریکا مسئول نقض برجام بوده و باید خسارت‌های
«ابتکار» از اهداف استفاده از دستگاه اسکن عنبیه برای شناسایی معتادان متجاهر گزارش می دهد
«ابتکار » از نتایج موضع گیری های متناقض از تریبون های رسمی درباره شرایط برجام را بررسی می کند
هاشم زایی در گفت وگو با «ابتکار» از دلایل اقدامات تندروانه افراطیون می گوید
برخی تحت تاثیر غیرمستقیم سرویس های اطلاعاتی خارجی عمل می کنند
جلال‌خوش‌چهره
شلتاق اسرائیل زیر چتر واشنگتن
احمد نقیب زاده در گفتوگو با «ابتکار»:
راهکارهای جامعه مدنی، مسالمت آمیز و صلح جویانه است
«ابتکار» ظرفیت تبادلات تجاری ایران و کشورهای همسایه را بررسی کرد
تجارت با همسایگان راهگشای اقتصاد ایران
سفارت آمریکا در بیت المقدس در خونین‌ترین روز فلسطینی‌ها افتتاح شد
روز تلخ قدس
رئیس سازمان عقیدتی سیاسی ارتش:
کسی به ناحق با ما وارد جنگ شود، پاسخ پشیمان‌کننده‌ای خواهیم داد
رئیس مجلس در اجلاس اضطراری فلسطین
اقدام آمریکا در انتقال سفارت تل‌آویو و مساله هسته‌ای ایران بی‌پاسخ نمی‌ماند
